گزارشی از کمیسیون "امام حسن عسکری (ع) و تمدن اسلامی" در همایش بین‌المللی سیره و زمانه امام حسن عسکری (ع)
در طی برگزاری همایش بین‌المللی سیره و زمانه امام حسن عسکری (ع)، کمیسیون "امام حسن عسکری (ع) و تمدن اسلامی" پیش از ظهر امروز در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پردیسان قم برگزار شد.
در طی برگزاری همایش بین‌المللی سیره و زمانه امام حسن عسکری (ع)، کمیسیون "امام حسن عسکری (ع) و تمدن اسلامی" پیش از ظهر امروز پنج شنبه 12 آبان 1401 در تالار امام حسین (ع) در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پردیسان قم برگزار شد.
هیأت رئیسه این کمیسیون حجج اسلام آقایان دکتر «محسن الویری»، «علی اکبر ذاکری» و دکتر «حامد قرائتی» بودند.
در ابتدای این کمیسیون حجت الاسلام و المسلمین «علی اکبر ذاکری» در ارائه مقاله خود با عنوان "امام حسن عسکری (ع) و کِندی فیلسوف عرب" اظهار داشت: درباره امام حسن عسکری(ع) و کندی دو گزارش تاریخی وجود دارد که درباره هرکدام از آن دو تردیدهایی وجود دارد و من سعی کرده ام در مقاله خود به تردیدها پاسخ دهم.
وی افزود: گزارش معروف این است که کندی درصدد این بود تا کتابی درباره تناقضات قرآن بنویسد. امام حسن عسکری(ع) به یکی از شاگردان او می گوید که به او بگو که آیا احتمال نمی دهی که گوینده مطلب دیگری غیر از آنچه تو فهمیده ای ارده کرده باشد؟ شاگرد کندی پس از انتقال این سخن به او، باعث انصراف کندی از نوشتن کتاب می شود. این گزارش را ابن شهر آشوب به تفصیل در کتاب مناقب آورده است اما تردیدهایی در آن وجود دارد.
این پژوهشگر درباره تردیدهای روایت گفت: این جریان نشان می دهد که کندی بی‌دین است! در حالی که اینگونه نیست. اشکال دیگر این است که زمان امام حسن عسکری(ع) با کندی تفاوت دارد. شهید مطهری می گوید کندی شخصیتی علمی و الهی بوده و من درباره اشکالات روایت، توضیحات زیادی در مقاله آورده ام.
در ادامه حجت الاسلام «وفقان خضير محسن الكعبی» از کشور عراق به ارائه مقاله "روش فقهی در روایات امام حسن عسکری (ع)" پرداخت و عنوان کرد: از امام حسن عسکری سوالات فقهی زیادی درباره مسائل عبادی و اجتماعی می پرسیدند. همچنین روایاتی از حضرت درباره وصیت، ارث، حدود و .. وجود دارد و این روایات با احادیث سایر ائمه(ع) تطابق دارد.
وی اضافه کرد: در برخی روایات صادره از امام یازدهم شیعیان، به نام ایشان تصریح نشده و از عباراتی مثل رجل، فقیه، عسکری و ابی محمد استفاده شده و این روایات ها هم دلالت های فقهی دارد.
همچنین مقاله "تحلیل محتوای نامه‌های امام حسن عسکری (ع)" مقاله ای بود که از سوی «محمد زارع بوشهری» ارائه شد.
وی اظهار داشت: من در این مقاله به بررسی نامه های امام حسن عسکری(ع) پرداخته ام؛ 138 نامه از ایشان نقل شده که 130 نامه را بررسی کرده ام.
این تاریخ پژوه با بیان اینکه امام حسن عسکری(ع) مرجعیت علمی داشت، افزود: امام در نامه ها به تبیین توحید، نبوت، جایگاه امامت و معرفی امام بعد از خود پرداخته است. همچنین اهتمام به رفع گرفتاری های شیعیان، مقابله با جریان های انحرافی مثل غالیان، مباحث فقهی، آخرت اندیشی و مباحث اخلاقی از دیگر موضوعات نامه های امام است.
در ادامه «علی احمدی» به ارائه مقاله "حرم مطهر عسکريين (ع) و آداب زيارت در سفرنامه‌های عصر قاجار" پرداخت و گفت: در این مقاله به توصیف حرم در زمان قاجار و مکان هایی که امروزه وجود ندارند، وجود خادمان اهل سنت و پول گرفتن آنها از زائران، اذان گفتن به شیوه اهل سنت در حرم عسکریین و روشن کردن شمع در حرم از سوی شیعیان اشاره کرده ام.
مقاله "راهبردهای امام حسن عسکری (ع) در توانمندسازی مذهب امامیه (با تمرکز بر مواجهه با مذاهب اربعه اهل‌سنت) " از سوی دکتر «اصغر منتظرالقائم» ارائه شد.
وی با بیان اینکه ائمه (ع) برنامه ریز بودند و مدیریت فرهنگی دقیقی داشتند، اظهار داشت: در مقاله به محورهای تبیین جایگاه امام به عنوان رهبر فرهنگی، تبیین جایگاه اهل بیت(ع) و عدم مشروعیت خلافت از نظر امام، توانمندسازی با تشکیلات وکالت، کادرسازی و تربیت نیروی نخبگانی، تبیین مسئله غیبت و آگاه سازی شیعه، رشد علمی شیعیان و پاسخ به شبهات کلامی و قرآنی پرداخته شده است.
در پایان خانم «اعظم ابوالحسنی» در ارائه مقاله "نقش امام حسن عسکری (ع) در صیانت و پیشرفت تفسیر شیعه سرکار" اظهار داشت: امام حسن عسکری(ع) در حفظ و صیانت تفسیر کوشا بود و در این راستا تلاش های زیادی داشت. ایشان از لحاظ ایجابی برای پاسداشت نظرات تفسیری فعالیت هایی داشت. همچنین از لحاظ سلبی امام با عقاید انحرافی باطل، تناقض گویی و تفسیر به رأی مبارزه، و نظرات صحیح را بیان کرد.
وی افزود: امام حسن عسکری(ع) با تألیف و تصنیف کتاب، تأیید تصانیف علمای شیعه، بیان تفسیر صحیح به شاگردان و ارجاع شیعیان به وکلا و علمای شیعه در بیان تفسیر صحیح، برای رشد تفسیر شیعه در صیانت و پیشرفت تفسیر شیعه فعال بود.
گفتنی است مراسم افتتاحیه همایش بین‌المللی "سیره و زمانه امام حسن عسکری (ابن الرضا)" با همکاری مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) صبح امروز با حضور علما و اندیشمندان در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پردیسان قم برگزار شد.
در طی برگزاری همایش بین‌المللی سیره و زمانه امام حسن عسکری (ع)، کمیسیون "امام حسن عسکری (ع) و تمدن اسلامی" پیش از ظهر امروز در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پردیسان قم برگزار شد.
در طی برگزاری همایش بین‌المللی سیره و زمانه امام حسن عسکری (ع)، کمیسیون "امام حسن عسکری (ع) و تمدن اسلامی" پیش از ظهر امروز پنج شنبه 12 آبان 1401 در تالار امام حسین (ع) در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی پردیسان قم برگزار شد.
هیأت رئیسه این کمیسیون حجج اسلام آقایان دکتر «محسن الویری»، «علی اکبر ذاکری» و دکتر «حامد قرائتی» بودند.
در ابتدای این کمیسیون حجت الاسلام و المسلمین «علی اکبر ذاکری» در ارائه مقاله خود با عنوان "امام حسن عسکری (ع) و کِندی فیلسوف عرب" اظهار داشت: درباره امام حسن عسکری(ع) و کندی دو گزارش تاریخی وجود دارد که درباره هرکدام از آن دو تردیدهایی وجود دارد و من سعی کرده ام در مقاله خود به تردیدها پاسخ دهم.
وی افزود: گزارش معروف این است که کندی درصدد این بود تا کتابی درباره تناقضات قرآن بنویسد. امام حسن عسکری(ع) به یکی از شاگردان او می گوید که به او بگو که آیا احتمال نمی دهی که گوینده مطلب دیگری غیر از آنچه تو فهمیده ای ارده کرده باشد؟ شاگرد کندی پس از انتقال این سخن به او، باعث انصراف کندی از نوشتن کتاب می شود. این گزارش را ابن شهر آشوب به تفصیل در کتاب مناقب آورده است اما تردیدهایی در آن وجود دارد.
این پژوهشگر درباره تردیدهای روایت گفت: این جریان نشان می دهد که کندی بی‌دین است! در حالی که اینگونه نیست. اشکال دیگر این است که زمان امام حسن عسکری(ع) با کندی تفاوت دارد. شهید مطهری می گوید کندی شخصیتی علمی و الهی بوده و من درباره اشکالات روایت، توضیحات زیادی در مقاله آورده ام.
در ادامه حجت الاسلام «وفقان خضير محسن الكعبی» از کشور عراق به ارائه مقاله "روش فقهی در روایات امام حسن عسکری (ع)" پرداخت و عنوان کرد: از امام حسن عسکری سوالات فقهی زیادی درباره مسائل عبادی و اجتماعی می پرسیدند. همچنین روایاتی از حضرت درباره وصیت، ارث، حدود و .. وجود دارد و این روایات با احادیث سایر ائمه(ع) تطابق دارد.
وی اضافه کرد: در برخی روایات صادره از امام یازدهم شیعیان، به نام ایشان تصریح نشده و از عباراتی مثل رجل، فقیه، عسکری و ابی محمد استفاده شده و این روایات ها هم دلالت های فقهی دارد.
همچنین مقاله "تحلیل محتوای نامه‌های امام حسن عسکری (ع)" مقاله ای بود که از سوی «محمد زارع بوشهری» ارائه شد.
وی اظهار داشت: من در این مقاله به بررسی نامه های امام حسن عسکری(ع) پرداخته ام؛ 138 نامه از ایشان نقل شده که 130 نامه را بررسی کرده ام.
این تاریخ پژوه با بیان اینکه امام حسن عسکری(ع) مرجعیت علمی داشت، افزود: امام در نامه ها به تبیین توحید، نبوت، جایگاه امامت و معرفی امام بعد از خود پرداخته است. همچنین اهتمام به رفع گرفتاری های شیعیان، مقابله با جریان های انحرافی مثل غالیان، مباحث فقهی، آخرت اندیشی و مباحث اخلاقی از دیگر موضوعات نامه های امام است.
در ادامه «علی احمدی» به ارائه مقاله "حرم مطهر عسکريين (ع) و آداب زيارت در سفرنامه‌های عصر قاجار" پرداخت و گفت: در این مقاله به توصیف حرم در زمان قاجار و مکان هایی که امروزه وجود ندارند، وجود خادمان اهل سنت و پول گرفتن آنها از زائران، اذان گفتن به شیوه اهل سنت در حرم عسکریین و روشن کردن شمع در حرم از سوی شیعیان اشاره کرده ام.
مقاله "راهبردهای امام حسن عسکری (ع) در توانمندسازی مذهب امامیه (با تمرکز بر مواجهه با مذاهب اربعه اهل‌سنت) " از سوی دکتر «اصغر منتظرالقائم» ارائه شد.
وی با بیان اینکه ائمه (ع) برنامه ریز بودند و مدیریت فرهنگی دقیقی داشتند، اظهار داشت: در مقاله به محورهای تبیین جایگاه امام به عنوان رهبر فرهنگی، تبیین جایگاه اهل بیت(ع) و عدم مشروعیت خلافت از نظر امام، توانمندسازی با تشکیلات وکالت، کادرسازی و تربیت نیروی نخبگانی، تبیین مسئله غیبت و آگاه سازی شیعه، رشد علمی شیعیان و پاسخ به شبهات کلامی و قرآنی پرداخته شده است.
در پایان خانم «اعظم ابوالحسنی» در ارائه مقاله "نقش امام حسن عسکری (ع) در صیانت و پیشرفت تفسیر شیعه سرکار" اظهار داشت: امام حسن عسکری(ع) در حفظ و صیانت تفسیر کوشا بود و در این راستا تلاش های زیادی داشت. ایشان از لحاظ ایجابی برای پاسداشت نظرات تفسیری فعالیت هایی داشت. همچنین از لحاظ سلبی امام با عقاید انحرافی باطل، تناقض گویی و تفسیر به رأی مبارزه، و نظرات صحیح را بیان کرد.
وی افزود: امام حسن عسکری(ع) با تألیف و تصنیف کتاب، تأیید تصانیف علمای شیعه، بیان تفسیر صحیح به شاگردان و ارجاع شیعیان به وکلا و علمای شیعه در بیان تفسیر صحیح، برای رشد تفسیر شیعه در صیانت و پیشرفت تفسیر شیعه فعال بود.
گفتنی است مراسم افتتاحیه همایش بین‌المللی "سیره و زمانه امام حسن عسکری (ابن الرضا)" با همکاری مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) صبح امروز با حضور علما و اندیشمندان در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در پردیسان قم برگزار شد.